PEW research vroeg dus Amerikanen of ze Trump steunde op vier punten, en splitste dat uit naar welke partij ze zich identificeren:
* Trump's gedrag sinds de verkiezingen is goed (22% van alle Amerikanen eens, 44% van de Republikeinen)
* Trump heeft GEEN verantwoordelijkehid voor de bestorming van het Capitol (24% totaal, 46% Republikeinen)
* Trump won waarschijnlijk of zeker de verkiezingen van november (33% totaal, 64% Republikeinen)
* Trump zou veel politieke invloed moeten blijven houden (29% totaal, 57% Republikeinen).
Geen van deze vierpunten wordt dus door veel Democraten gesteund, maar alle vier door een behoorlijke groep Republikeinen. Merendeel van hun vind dus dat Trump belangrijk moet blijven in de politiek en daarmee logischerwijs in de Republikeinse partij.
De uitsplitsing naar hoeveel van deze punten mensen steunen is voor Republikeinen ook interessant: 29% steunt dus alle vier, 25% steunt geen van de vier. Dat betekent dat 'slechts' 42% een, twee of drie van deze punten steunt. Het midden is klein, de beide flanken zijn dus groot. En dit is binnen één politieke partij. De komende tijd zal er ongetwijfeld veel strijd zijn tussen deze twee flanken, om partij-posities en de steun van deze middengroep. Dit hangt natuurlijk samen: steun van deze middengroep is nodig om her/gekozen te worden, maar als veel amtsdragers Trump meer of minder steunen zal dit deels gevolgd wordt door de kiezers. Mogelijk is dit effect afgelopen week ook opgetreden omdat de laatste tijd steeds meer parlementsleden zich kritisch(er) durven uit te spreken; zo stemden 10 Republikeinse Huis van Afgevaardigden impeachment en lijken ook diverse Republikeinse Senaats-leden deze te steunen.
Hoe heeft zich dit de laatste tijd ontwikkeld? De steun voor de president wordt vaak gevraagd door Amerikaanse opiniepeilers. Opvallend is dat steun voor de president steeds minder variëert, waarschijnlijk door groeiende politarisatie: zie hiervoor 538, scroll naar beneden voor vergelijking met eerdere presidenten. Te zien is ook dat de steun voor Trump de laatste week - sinds de bestorming van het Capitol naar benededen is gedoken, waar eerdere incidenten (Oekraine-impeachment, leugels over verkiezingsuitslag, diverse zelfverrijing-schandalen) niet tot nauwelijks gevolgen had voor zijn steun.
Als we opnieuw inzoomen op de peilingen van PEW kunnen we ook de steun voor Trump uitgesplitst zien per partij: de steun onder Democraten was altijd klein, dus logischerwijs komt de daling volledig doordat Republikeinen hem minder steunen.
De richtingenstrijd in de Republikeinen speelt nogal door het verkiezingsstelstel: voor de meeste functies is er eerst een primary, een voorverkiezing binnen de partij. De afgelopen jaren was je hiervoor bij de Republikeinen vrijwel altijd kansloos als je niet volmondig Trump steunde. Dit levert bij algemene verkiezingen niet altijd succes op: de verkiezingen in 2016, 2018 en 2020 leverde drie keer een minderheid van de stemmen voor Republikeinen op - ondanks dat ze door gunstige regionale verdeling meer macht dan stemmen hebben - met het meest in het oog springede het president-schap van Trump. In 2022 zijn er weer verkiezingen voor het hele huis van afgevaardigden en de Senaat. Zeker voor het huis van afgevaardigden is het bovendien zo dat de voorverkiezing vaak moeilijker te winnen is dan de algemene verkiezing: door gerrymandering en groeiende regionale verschillen in steun zijn veel districten veilig Republikeins of veilig Democratisch. Dit zal in 2022 nog iets sterker zijn dan afgelopen paar verkiezingen omdat voor die tijd alle district-grenzen worden hertekend, waarbij de Republikeinen hierop de meeste invloed hebben en veelal voor hun gunstige grenzen zullen kiezen. Al met al is het niet verwonderlijk dat meer Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden Trump blijft steunen dan in de Senaat.
Voor de steun voor Trump en samenhangende samenzweringstheorieën kan het ook van belang zijn dat (sociale) media nu in rap tempo meer gaan doen om deze van hun platformen te verwijderen en/of te blokkeren. Nog afgezien van de wenselijkheid van deze maatregelen, toont onderzoek bij ISIS aan dat dit soort maatregelen wél effect hebben op de steun. De hardcore-aanhangers vinden wel nieuwe platformen om te communiceren, maar twijfelaars en potentiële nieuwe aanhangers zijn lastiger te bereiken buiten de reguliere sociale media.
Kortom: de steun voor Trump onder de Republikeinen is nogal bepalend voor het verloop van de diverse verkiezingen in de VS. Tot nu toe was die groot maar de afgelopen week heeft die steun doen afnemen. De komende tijd zullen er nieuwe dynamieken ontstaan:
* Trump is na 20 januari geen president meer en zal dus minder de foucs van verslaggeving
* kritischere Republikeinse volksvertegenwoordigers
* de (sociale) media nemen hardere maatregelen tegen hem, zijn aanhangers en de bijbehorende samenzweringstheorieën
Elke voorspelling hierover lijkt me glazen bol-werk; we zullen zien moeten afwachten hoe zich dit de komende maanden gaat voltrekken.
