Voor dit antwoord doen we hier een achterkant van een bierviltje-berekening. Wil je dit perfect uitrekenen zou je zo precies mogelijk weten wie je anders vaccineert en nog wel een aantal waardes. We komen ze vanzelf tegen als we de input van mijn berekening bespreken, maar bij heel veel van deze getallen wordt een benadering of het best bekende gegeven genomen. Komen deze input-waarden. Geloof je de berekening wel: de uitkomst staat helemaal op het einde.
* Wie vaccineren we nu? Als je 100-jarigen aan het vaccineren ben, scheelt vaccineren al snel veel levens, als je bij 20-jarige verder gezonde personen bent maakt het wat minder uit. Volgens cijfers van RIVM zijn we nu ruwweg halverwege met de tweede prik voor 80 tot 89-jarigen thuiswonenden en de eerste prik voor 70 tot 79-jarigen thuiswonenden. Daarnaast wordt de groep van 60-64-jarigen met bestaande aandoeningen en zorgverleners geprikt, omdat de gezondheidsraad inschat dat dit een vergelijkbaar gezondheidswinst oplevert als de 70 tot 79-jarigen. Daarmee is de verdere berekening die we doen op basis van 70 tot 79-jarigen ook voor hen van toepassing.
* ik bereken een kans voor vaccineren in zijn algemeenheid, dus gebaseerd op de groepen 70-79 (1e prik) en 80-89 jaar (2e prik). Astrazeneca wordt nu vooral voor de 'jongere' groepen gebruikt, maar de gezondheidswinst is door de gezondheidsraad als hetzelfde ingeschat als deze oudere groep.
* ik neem niet mee dat het vaccineren ook anderen kan beschermen door minder overdracht. Bij ouderen zal dat effect beperkt zijn, maar hoe jonger de gevacineerde groep hoe groter dat effect zal zijn door toenemende aantal sociale contacten.
* om de kans op IC opname en overlijden per leeftijdsgroep te bekijken is er gekeken naar totaal aantal Covid-besmettingen in die groep, totaal aantal Covid-overlijdens en IC opnames vanwege Covid. Hier zitten wel wat onzekerheid in: tijdens de eerste piek zijn er veel Covid-besmettingen en -overlijdens niet vastgesteld door te weinig testen, dus deze cijfers kunnen wat te laag zijn - en daarmee het % IC opname te hoog. Ook is dit van het afgelopen jaar: enerzijds zijn de behandelmethoden sterk verbeterd waardoor overlijdens en IC opnames zijn afgenomen, anderzijds zijn er virus-varianten gekomen die lijken te leiden tot grotere kans op ernstig beloop. Ik heb de cijfers die ik voor Nederland heb berekend wel gelegd naast internationale cijfers voor overlijden en dit zit dicht bij elkaar.
* ik ga ervan uit dat vaccineren leidt tot het onmogelijk worden om door Covid te overlijden of op de IC te benaderen. In de trials van alle vaccins was dit zo, maar met de nieuwe varianten is dat niet helemaal zeker.
* ik verdeel deze winst over 2/3 vermindering van de kans door de eerste prik en 1/3 door de tweede prik. Hier is geen data van openbaar.
* ik reken uit wat het kost als de huidige prik wordt uitgesteld en de ander blijft staan. In praktijk betekent de 1e prik uitstellen dat ook de 2e prik wordt uitgesteld, maar dat kan weer betekenen dat er iemand anders dan weer zijn 1e prik sneller krijgt. De aanname is dus dat het effect van de latere 2e prik opweegt tegen de 1e prik die anders misschien sneller gegeven wordt.
* de kans om besmet te raken per leeftijdsgroep is tot een paar dagen terug bekend op het overheids corona-dashboard. Het vaccin werkt pas na een paar weken, dus door deze te gebruiken ga ik uit dat de cijfers nog hetzelfde zijn over een paar weken. De afgelopen tijd stegen de totaal aantal besmettingen en dus deze kans iets, hopelijk beginnen ze binnenkort weer iets te dalen - dit lijkt nu geen slechte aanname.
Dan komen we op deze tabel:
| Leeftijdsgroep | Kans op overlijden | Kans op IC | Besmet per week per 100.000 | Nu aan vaccineren | % vd vaccins gezien bevolkingsomvang |
| 90+ jaar | 20% | 0% | 15,6 | 0% | |
| 80-89 jaar | 14% | 1% | 15,3 | 2e | 31% |
| 70-79 jaar | 5% | 4% | 22,3 | 1e | 69% |
| 60-69 jaar | 1% | 3% | 28,2 | 0% | |
| 50-59 jaar | 0% | 1% | 42,4 | 0% |
Rekenen we de tabel door op basis dan komen we op 2,7 overlijden en 1,5 IC opname die het scheelt als we 100.000 vaccins een weekje eerder of later zetten. Rekenen we erop dat effectief alleen het aantal eerste prikken wordt uitgesteld dan wordt dit 2,8 overlijden en 2,1 IC opname - iets hogere cijfers omdat 70-79 jarigen vaker Corona krijgen dan 80-89 jarigen, waarschijnlijk door een actiever sociaal leven. Als gemeld zijn de cijfers met een achterkant-van-het-bierviltje berekening: het kan ook gerust 0.5 of 6 zijn in plaats van de berekende 1,5-2,8. Het geeft vooral een ruwe schatting.
Weegt dit bijvoorbeeld op tegen de risico's van trombose bij Astrazeneca? Voorlopig lijkt het erop dat een eventueel verhoogd risico op overlijden door de trombose nog veel kleiner is: in Nederland is 1 zo'n overlijden gemeld op 400.000 Astrazeneca-vaccinaties. En het blijft de vraag of dit komt door het vaccin: veel van de personen die gevaccineerd wordt heeft toch al een zwakkere gezondheid en dus meer kans op trombose.
Ofwel: het missen van een vaccinatie-doel of het pauzeren van een vaccin kan er toch best wel in hakken. Zeker als er ook wordt meegenomen dat veel Covid-patiënten veel en/of langdurig last houden zonder op de IC te komen, meer nog dan bij trombose. Beter vaccineren we dus zo snel mogelijk door.
