Virussen muteren voortdurend en meestal maakt het weinig uit. Veel mutaties blijken minder goed te werken en die lijn sterft dan snel uit. Sommige mutaties maken voor de verspreiding niet uit en die blijven dan bestaan - het geeft virologen een extra kans om verspreidingsroutes in kaart te brengen. Er lijken nu dus echter twee varianten die besmettelijker, en mogelijk ook ernstiger en dodelijker, zijn.
Als in plaats van 1% van de besmetten 1,5% van de besmette mensen overlijdt, en we niets aan ons beleid veranderen ten opzichte van het scenario zonder de ernstigere variant, overlijden er logischerwijs 1,5 keer zo veel mensen. Dat is een catastrofe en betekent ongelofelijk veel menselijk leed. Toch kan een besmetterlijkere variant nog veel grotere gevolgen hebben.
Met de huidige maatregelen lijken we de verspreiding van het virus heel langzaam te verminderen: het aantal besmettingen neemt iets af. Uiteraard zit er veel onzekerheid door de feestdagen: niet alleen betekende dit wat schommelingen in aantal besmettingen, bijvoorbeeld omdat veel mensen zich vlak voor kerst nog hebben laten testen en op tweede kerstdag er veel minder animo voor testen was. In de reëele verspreiding zit ook veel onzekerheid vrijwel iedereen heeft zich sowieso anders gedragen dan normaal, waardoor het onzeker is wat dat betekent voor het gewone leven onder de huidige maatregelen dat gisteren begonnen is. Gaan mensen met de huidige maatregelen met de feest- of juist met werkdagen er meer op uit?
Laten we eens uit gaan dat het virus net onder controle is met een effectieve verspreiding (Rt) van 0,9. Het is bekend dat de besmettelijkere variant al verspreid wordt in Nederland, maar nu nog maar een klein deel van de bemsettingen vormt. Zeg eens dat dit 5% van alle besmettingen is. De extra besmettelijkheid van deze variant wordt ook hard onderzocht na het oorspronkelijk geroepen 70%, maar als we daarvoor 50% extra verspreiding nemen. Deze drie getallen R=0,9, en 5% een 50% besmettelijkere variant klinkt nog niet rampzalig. Toch is dat al wel een ramp in wording. Onderstaande grafiek laat zien wat er dan gebeurd, met blauw de varianten met normale verspreiding, rood de besmettelijkere variant en grijs het totaal. Voor de duidelijkheid: dit is bij de huidige R en dus ruwweg het doorzetten van de huidige lockdown.
Het spreekt voor zich dat zulke scenarios zullen zorgen dat er meer dan 1,5 keer zo veel besmettingen zijn dan zonder besmettelijkere variant, dus ook meer dan 1,5 keer zo veel ernstig zieken en overlijdens.
Helaas gaat de verspreiding ook sneller dan dat we kunnen verwachten dan dat het vaccin invloed heeft op de verspreiding. Het is dus te hopen dat de nieuwe variant minder besmettelijker is, maar de eerste resultaten leken op 70% ipv 50% besmettelijker te wijzen. Hoe veel deze variant nu verspreid is maakt minder uit voor het scenario: van 5% naar 10% van de besmettingen door deze variant duurt in dit rekenvoorbeeld 8 dagen.
Er is een reden om nog voorzichtiger te zijn met het verlichten van de huidige maatregelen en voral het weer geven van fysiek onderwijs. Er zijn aanwijzigen dat kinderen hiervan vaker ziek worden. waar ze dat tot nu toe bij Corona nauwelijks werden en het er ook op leek dat (jonge) kinderen minder besmettelijk waren - anders dan bij de normale griep die via kinderdagverblijf en peuterklas van gezin naar gezin trekt. In dit gegeven zit nóg meer onzekerheid dan dat de variant besmettelijker is, laat staan dat we er al iets over door kunnen rekenen, maar positief is het niet.
Om niet al te zwart-gallig af te sluiten een neutraal weetje: beide varianten zijn genoemd naar het land waar deze virus-mutatie het eerst zijn ontdekt, maar hier hoeven ze niet te zijn ontstaan - het Verenigd Koninkrijk monitort varianten ook erg uitgebreid. De Spaanse griep heet ook enkel zo omdat er in de Spaanse kranten veel over geschreven werdt: als een van de weinigen landen had Spanje toen geen censuur, omdat ze neutraal waren tijdens de eerste wereldoorlog. De Spaanse griep is niet ontstaan, heeft niet eerder of niet harder toegeslagen in Spanje dan in andere landen.
Al met al: wees voorzichtig en hou het nog wat maanden zoomend vol!
