Bij het begin van de corona-pandemie werden verschillen tussen Zweden en de meeste andere West-Europese landen breed uitgedragen. De Zweden legden minder maatregelen op, er werd al snel geschreven of op zijn minst gesuggereerd dat ze bijna geen maatregelen namen terwijl veel andere Europese landen een lockdown in gingen. Dit is ten dele een kwestie van marketing en definitie, waarbij het maar de vraag is of de verschillen tussen bijvoorbeeld Nederland en Zweden zo groot waren als de foto's van Zweedse café's mét bezoekers suggereerden. Zweedse beleidsmakers verdedigden het beleid met de opmerking dat dit wél vol te houden was en de zwaardere maatregelen in de andere landen niet. Ook is het natuurlijk interessant om te volgen wat het effect is.
Allereerst kunnen we kijken naar gedrag, waar we op basis van google-locatiegegevens een bijgewerkt overzicht hebben waarin je kan vergelijken met diverse buurlanden. Hieronder twee voorbeelden waarin reisgedrag naar werk (links) en winkel & recreatie (rechts) wordt vergeleken tussen Zweden (grijs) en Nederland (oranje). Te zien is dat het gedrag in Nederland in het voorjaar veel meer is aangepast, maar dat dit inderdaad niet volgehouden kon worden. Rond de zomervakantie leek het gedrag in beide landen ongeveer evenveel aangepast door Corona, de laatste weken schiet het gedrag van Nederland weer in een 'lockdown-stand'.
Hoe zit het dan met de besmettingen? Landen vergelijken is nooit helemaal eerlijk, omdat er altijd redenen zijn buiten de invloed van gedrag en overheidsmaatregelen. Er kunnen een hoop factoren zijn die we niet weten, er is immers heel veel over het Corona-virus onbekend. We kunnen echter zo al een drietal verschillen bedenken. In Zweden is het kouder en dat zou kunnen betekenen dat in het voor/najaar mensen sneller naar binnen gaan wat tot meer verspreiding zou kunnen leiden. Aan de andere kant Zweden is minder dicht bevolkt en dat kan weer tot minder besmettingen leiden. Ook de buurlanden kunnen invloed hebben: Nederland heeft met België, Frankrijk en Engeland (rest van het VK valt het mee) landen dichtbij met veel besmettingen, wat ook ongunstig is. Duitsland en de andere Scandinavische landen hebben een stuk minder besmettingen, zoals in onderstaande kaart van het ECDC (het 'Europese RIVM') te zien is. Kaart is van de laatste twee weken, maar de genoemde trends zijn nogal sterk.
Als we toch eens naar het aantal besmettingen kijken in onderstaande twee grafieken van datagraver. Hier is Nederland is oranje, Zweden grijs en zien we links positieve tests (besmettingen) en rechts overlijdens met een positieve test, beide ten opzichte van het bevolkingsaantal, op de horizontale as het aantal dagen sinds 1 maart en daarmee lopen ze tot 26 oktober. We zien we dat Nederland eerder een piek had in besmettingen, waarschijnlijk door meer contact met het Alpen-gebied waar veel besmettingsketens in Europa begonnen zijn. Zweden heeft de piek iets later gehad, maar deze heeft wel langer geduurd en was minder snel onder controle dan in Nederland. De laatste weken zien we echter wat anders: de versoepelingen in Nederland leiden, zeker na de vakantieperiode, tot een sterke toename en De piek in de linkergrafiek is veel hoger dan in het voorjaar door een veel ruimer test-beleid, maar ook het aantal overlijdens (rechts) loopt op - een stuk minder dan in het voorjaar, mogelijk door betere bescherming van ouderen in verpleeg-instellingen en betere behandelingen. In Zweden is deze tweede golf een stuk minder sterk en in de overlijdens zien we bijna geen stijging.
Daarmee lijkt de gedachte van het Zweedse beleid bevestigd te worden: een lichtere lockdown is langer vol te houden en daarmee voorkom je een tweede piek. De eerste piek is wel een stuk groter geweest. Of het daarmee het waard is geweest: daarvoor zullen we toch de gevolgen van de tweede en misschien ook wel derde piek moeten afwachten.
